Evet, retina yırtılması kesinlikle tedavi edilebilir. Günümüzde tıp teknolojisinin gelişmesi sayesinde lazer cerrahisi veya dondurma (kriyopeksi) gibi yöntemlerle, çoğu retina yırtılması başarılı bir şekilde onarılabilmektedir. Bir an önce müdahale edildiğinde, ileride oluşabilecek kalıcı görme kaybı veya tam retina ayrılması (dekolman) gibi tehlikeli durumlar büyük ölçüde önlenir. Bu nedenle “Benim gözümde bir sorun mu var?” endişesi belirdiği anda, vakit kaybetmeden bir göz hekimine başvurmak son derece önemlidir.
Retina Yırtılması Nedir ve Nasıl Oluşur?
Retina, gözün arkasında yer alan incecik ama çok kıymetli bir tabakadır. Adeta eski tip fotoğraf makinelerindeki film gibi davranır; göze giren ışığı algılar ve beynimize görüntü olarak işlenmesi için sinyaller gönderir. Bu tabakanın bütünlüğü bozulduğunda, yani yırtıldığında ya da delindiğinde, tıpkı su alan bir gemideki gövde hasarı gibi göz içinde de istenmeyen sonuçlar doğabilir.
Retina yırtılmalarının en yaygın nedeni, vitreus adı verilen gözün içini dolduran jelimsi maddenin zaman içinde yapısının değişmesidir. Özellikle yaş ilerledikçe vitreus sıvısı büzülmeye, sıvılaşmaya ve göz duvarından ayrılmaya başlar. Buna “posterior vitreus dekolmanı” (PVD) denir. Normal şartlarda bu ayrılma çok ciddi sorunlara yol açmaz, fakat bazı durumlarda vitreus retina tabakasına çok sıkı tutunduğu noktalarda çekinti yaparak yırtığa neden olabilir. Bu durum bir balonun iç yüzeyine tutunmuş yapışkan bir parçayı çekip koparmaya benzeyebilir; çekme kuvveti fazla geldiğinde balonun yüzeyinde yırtılmalar oluşur.
Bir diğer yırtık sebebi de retina tabakasındaki yapısal zayıflıklardır. Bazı kişilerde kalıtsal yatkınlıklar, yüksek miyopi (uzağı net görememe), travma veya geçirilen göz ameliyatları, retinayı daha hassas kılar. Örneğin yüksek miyopisi olan bireylerin gözleri normalden daha uzun olduğu için retina daha gerilir. Bu gerginlik, ince bir kumaş gibi gerilen retina yüzeyini kolayca yırtılmaya yatkın hale getirir. Ayrıca şeker hastalığına (diyabet) bağlı olarak damarların hasar görmesi de retinada sorun yaratabilir. Diyabetik retinopati sırasında anormal damarlar oluşur ve bunlar retinayı çekerek zayıflatabilir.
Son olarak göz travmaları -spora bağlı darbeler, kazalar veya başa alınan sert darberetina yüzeyinde ani hasarlara neden olabilir. Nasıl ki bir çerçevenin camına güçlü bir darbe geldiğinde çatlaklar oluşuyorsa, gözün arkasındaki hassas retina da benzer şekilde yırtılabilir. Travmanın şiddetine ve gözün yapısal bütünlüğüne göre yırtığın boyutu ve konumu değişebilir.
Retina Yırtılması Tedavi Edilmeden Kendi Kendine İyileşebilir Mi?
Zaman zaman, küçük boyutlu bir retina yırtığının kendi kendini “tamir ettiği” vakalar görülebilir. Bunu, cildinizde ufak bir kesik oluştuğunda vücudunuzun yara dokusu oluşturarak kendini iyileştirmesine benzetebilirsiniz. Retina dokusunda da bazen ufak yırtığın etrafında yapışma ya da küçük bir skar (nedbe) dokusu oluşarak sıvının retinanın altına girmesi engellenebilir. Ancak bu durumun gerçekleşeceğinin hiçbir garantisi yoktur ve yırtığın konumu, boyutu, etrafındaki sıvı dinamikleri gibi pek çok faktör bu sürecin gidişatını etkiler.
Küçük yırtıklar “şimdilik pek sorun çıkarmıyor” gibi görünse de retinada oluşan mini açıklığın zamanla büyüme riski vardır. Özellikle vitreus sıvısının hareketi, fiziksel aktiviteler veya göz içi basıncındaki değişiklikler, bu yırtığı daha da büyük hale getirebilir. Bu da su dolu bir kovanın dibindeki ufacık bir delik gibi düşünülebilir: Başta çok su kaçmıyor diye önemsemeyebilirsiniz ama bir süre sonra delik genişleyebilir ve kovanın tamamının boşalmasına sebep olabilir.
Ayrıca kendi kendine iyileşen küçük yırtıklarda dahi, ileri dönemde yeni yırtıkların oluşması veya mevcut skar dokusunun çekilmesiyle tekrar yırtılma yaşanması da mümkün. Dolayısıyla “kendiliğinden iyileşmeyi” beklemek yerine, doktor muayenesi ve gerektiğinde tedavi daha güvenli bir seçenek olur. Çünkü retina sağlığı, telafisi zor veya imkânsız kayıpları önleme açısından kritik önemdedir.
Bu nedenle eğer bir göz kontrolü sırasında tesadüfen çok küçük bir retinal yırtık saptanmış ve hekiminiz bunu yakından izlemeyi seçmişse bile düzenli kontrollerinizi ihmal etmemek gerekir. Kendi kendine iyileşme, tıbbın çizdiği çerçevede takip edilebilir bir olasılık olsa da; “Bekleyelim, belki geçer,” yaklaşımıyla ihmal etmek, geri dönülmesi çok zor sonuçlara yol açabilir.
Hemen Müdahale Gerektiren Retina Yırtılması Belirtileri Nelerdir?
Retina yırtılması birçok kişide aniden fark edilir derecede belirtiler verebilir. Bu belirtiler genellikle sessiz sakin başlayan, ancak gözünüzün içine sanki küçük böcekler ya da iplikçikler doluşmuş gibi hissettiren “uçuşan cisimcikler” şeklinde kendini gösterir. Karanlık bir odada tavana bakarken veya parlak bir gökyüzüne göz gezdirirken bu siyah noktacıklar daha bariz hale gelebilir. Bu küçük lekeler ya da iplikçikler, aslında vitreus sıvısı içinde oluşmuş yoğunluklar veya kan hücreleri olabilir; ancak bazen altta yatan problem retina yırtığıdır.
Bir diğer önemli belirti ise “ışık çakmaları”dır. Özellikle karanlık bir ortamda ya da gözler kapalıyken bile, anlık şimşek çakması gibi parlak ışık parlamaları görülebilir. Bu vitreus sıvısının retinaya çekme kuvveti uyguladığı veya retinada halihazırda bir yırtık olduğu anlamına gelebilir. Bunun nedeni, retina yüzeyindeki sinir hücrelerinin mekanik uyarıyla harekete geçip beyne “ışık var” sinyali göndermesidir.
Daha ileri aşamalarda ise, görüş alanında perde inmiş gibi bir kararma veya gölge hissi belirebilir. Bu retinanın yırtığın etkisiyle alttaki dokudan yavaş yavaş ayrılmaya başladığını gösterebilir. Perde inmesi hissi genellikle dıştan içe doğru ilerleyerek “görme alanımda sanki siyah bir dalga yaklaşıyor” şeklinde tanımlanır. Böyle bir belirti, hiç vakit kaybetmeden acil göz muayenesine gitmeyi gerektirir.
Bazı durumlarda göz içinde kanama da yaşanabilir ve “yüzücü cisimciklerin” yanı sıra bulanık veya kırmızımsı bir görüş ortaya çıkabilir. Özellikle şeker hastalığına bağlı damarsal bozukluklar olan kişilerde, retinadaki küçük damarların yırtılması vitreus içine kan sızmasına yol açabilir. Aniden fark edilen bu tür görme değişiklikleri, “bekleyeyim, geçer belki” şeklinde asla ertelenmemelidir. Tüm bu belirtiler erken müdahale gerektiren retina yırtılmaları için kırmızı alarm sinyalleri gibidir.
Lazer Cerrahisi Retina Yırtılmasını Etkili Bir Şekilde Tedavi Edebilir Mi?
Lazer cerrahisi, modern göz tıbbında retina yırtıklarını tedavi etmek için en sık kullanılan ve oldukça etkili yöntemlerden biridir. “Lazer fotokoagülasyon” olarak da bilinen bu uygulama, retinadaki yırtığın çevresine küçük yanıklar atarak onu çevre dokulara “kaynaklama” prensibine dayanır. Sanki duvardaki bir çatlağın etrafını hızlıca çimento ile doldurarak çatlağın büyümesini önlemek gibi düşünülebilir. Lazer, retinanın kenarlarında ufak ısı yaraları oluşturarak bu alanların yapışıp mühürlenmesini sağlar. Böylelikle vitreus sıvısının yırtık altına sızması engellenir.
Genelde lazer tedavisi, poliklinik ortamında, yatış gerektirmeden uygulanır. Göze damlatılan anestezik damlalar ve genişletici damlalarla hazırlık yapılır. Ardından hekim, özel bir mercek yardımıyla göze lazer atışları yaparak yırtık çevresini güvenli hale getirir. İşlem sırasındaki his, çoğu zaman çok rahatsız edici değildir; bazı hastalar hafif bir basınç veya küçük bir yanma hissi tarif edebilir. Süre olarak da genellikle 10-15 dakikayı geçmez.
Lazer tedavisi sonrası istirahat önemlidir. Birkaç saat süren hafif göz rahatsızlığı, ışıktan hassasiyet veya bulanık görme yaşanabilir. Fakat bunlar geçicidir. Tedavi sonrası ilk günlerde ağır kaldırmaktan, ani baş hareketlerinden veya göz basıncını artırabilecek sportif faaliyetlerden uzak durmak akıllıca olur. Birkaç hafta içinde lazerle oluşturulan yanık bölgeler skar dokusuna dönüşerek yırtık bölgesini sabitler. Elbette, her hastada başarı oranı farklılık gösterebilir; yırtığın büyüklüğü, konumu ve eşlik eden başka göz hastalıklarının varlığı belirleyicidir. Ancak genel anlamda lazer fotokoagülasyon, retina yırtığı tedavisinde çok yüksek oranda başarılı ve güvenli bir yöntemdir.
Dondurma Tedavisi (Kriyopeksi) Retina Yırtılması İçin Uygun Bir Seçenek Midir?
Lazer tedavisine benzer biçimde, “kriyopeksi” olarak bilinen dondurma tedavisi de retina yırtıklarını onarmak için kullanılan etkili bir yöntemdir. Burada prensip, ısı yerine aşırı soğuk kullanarak yırtık bölgesinde yapışma sağlamaktır. Nasıl ki donan su boruları patladığında etrafta buz kütlesi oluşarak hareketi engelliyorsa, burada da dondurma işlemi, retinanın yırtık çevresinde skar dokusu yaratır ve dokuyu gözün sağlam katmanlarına adeta “mıknatıs” gibi sabitler.
Kriyopeksi, genellikle gözün dış duvarına, yırtığın tam hizasına bir dondurma probu uygulanarak yapılır. İşlem sırasında lokal anesteziyle göz ve çevresi uyuşturulur. Çok uzun sürmeyen bu müdahale sırasında göz dışından uygulanan soğuk, göz duvarını geçerek retinanın hedeflenen bölgesinde “dondurucu etki” oluşturur. Ardından vücut, soğuğun oluşturduğu hasar bölgesine tepki vererek skar dokusu oluşturur ve böylece yırtığın etrafını adeta sağlam bir bariyerle kapatır.
Dondurma tedavisinin en büyük avantajlarından biri, bazı retina yırtıklarının konum olarak lazerle ulaşılması zor bölgelerde bulunması durumunda bile etkili olabilmesidir. Ayrıca yoğun katarakt, opak lens veya kornea sorunları gibi lazer ışığının retinaya ulaşmasını engelleyen durumlarda, kriyopeksi alternatifi gündeme gelebilir. İşlem sonrasında hafif şişlik, göz çevresinde küçük morluklar veya kısa süreli ağrı hissedilebilir, ancak bunlar genellikle birkaç gün içinde düzelir. Uzun vadede, doğru endikasyonla ve deneyimli ellerde uygulandığında dondurma tedavisi de lazer yöntemi kadar yüksek başarı oranları sunar. Hastanın genel göz sağlığı, yırtığın boyutu ve diğer ek problemler gibi faktörler hangi yöntemin seçileceğini belirler.
Retina Yırtılması, Daha Fazla Hasarı Önlemek İçin Ne Kadar Hızlı Tedavi Edilmelidir?
Retina yırtıklarında hız, hayati derecede önem taşır. Çünkü retina yırtığının en büyük tehlikesi, altında sıvı toplanmaya başlayarak retinanın tamamının ayrılmasına (retina dekolmanı) yol açmasıdır. Eğer retina bir kez ayrılırsa, tedavi yöntemi çok daha karmaşık hale gelir ve geri dönüşü olmayan hasarlar meydana gelebilir. Bu nedenle yırtık saptandığı anda veya belirtiler başlar başlamaz mümkün olan en kısa sürede göz hekimine başvurmak gerekir.
Bilimsel çalışmalara göre, tedavi edilmeyen retina yırtıklarının yüzde 30-40’ı retinal dekolmanla sonuçlanabilir. “Dekolman” kelimesini duvar kağıdının duvardan ayrılması gibi düşünün; ne kadar erken müdahale edilirse yapıştırmak o kadar kolay ve sonucun kalitesi o kadar iyi olur. Eğer retina tamamen ya da kısmen ayrılır ve makula (merkezi görme alanı) etkilenirse, sonradan uygulanan cerrahi müdahaleler her ne kadar retinayı yerine yerleştirse de eski görme kalitesini tam anlamıyla geri getirmek her zaman mümkün olmayabilir.
Akut belirtiler örneğin ani başlayan çok sayıda yeni floaters (göze uçuşan cisimcikler), ışık çakmaları veya periferik (yan) görüşte karartılar, acil durum işaretleridir. Bu şikâyetlerle karşılaşan bir kişinin ideal olarak aynı gün içinde göz kontrolüne gitmesi önerilir. Pek çok göz kliniği, retina yırtığı şüphesi olan hastayı vakit kaybetmeden muayene edecek şekilde acil öncelik sırasına alır. Burada esas amaç yırtığın ilerlemesini durdurmak ve retinanın geri dönüşsüz hasar almasını engellemektir. Unutulmamalıdır ki görme kaybı riski, en sık ihmal ve erteleme nedeniyle yükselir.
Tedavi Edilmemiş Retina Yırtılmaları Retina Ayrılmasına Neden Olabilir Mi?
Ne yazık ki evet, tedavi edilmeyen retina yırtıkları zaman içinde retinal dekolmana, yani retina ayrılmasına yol açabilir. Bu durum gözün içinde sızıntı yapan bir çatlakla eşdeğerdir. Retina yüzeyindeki ince bir yırtık, vitreus sıvısının yavaş yavaş alt tabakalara geçmesine izin verir ve retina dokusunu lif lif yukarı kaldırmaya başlar. Bunu, zeminden su alan bir halının kabarmasına benzetmek mümkündür. Zamanla bu kabarma, “halının” yani retinanın bütünlüğünü bozarak görme işlevini çok ciddi biçimde sekteye uğratır.
Retinanın ayrılması, özellikle görme merkezi olan makulayı etkilediğinde, renkleri ve detayları algılamada ciddi bozukluklar meydana gelir. İlerleyen aşamalarda, görüşte büyük bir karanlık bölge, hatta tam görme kaybına kadar giden sonuçlar ortaya çıkabilir. Bu ilerleme genellikle hızlıdır; bazen sadece birkaç gün veya hafta içinde ciddi hasarlar gelişebilir. Bazı hastalarda yırtık ilk oluştuğunda belirti az olabilir, ancak haftalar sonra retinanın ayrılmasıyla çok daha dramatik sorunlar yaşanır.
Retina ayrılmasının tedavisi, yırtık oluşumuna kıyasla çok daha zor ve komplike cerrahi prosedürler gerektirebilir. Cerrah, “gözün içini temizleyip” (vitrektomi) retinayı yerine yerleştirmek, ardından gaz veya silikon yağıyla retinanın yapışmasını sağlamak gibi çeşitli ileri yöntemler uygular. Elbette bu operasyonlar sıklıkla başarılı olsa da hiçbir zaman erken müdahale kadar yüksek bir başarı veya kesin sonuç garantisi vermez. Dolayısıyla küçük bir yırtığı vakit kaybetmeden onarmakla, ayrılmış bir retinayı yeniden yapıştırmaya çalışmak arasında çok büyük fark vardır. Tedavi edilmeyen yırtıkların bu ciddi aşamaya gelmesinin önüne geçmek ise basit kontroller ve hızlı müdahaleyle mümkündür.
Retina Yırtılması Tedavisini Geciktirmenin Riskleri Nelerdir?
Retina yırtığı tedavisi gecikirse karşılaşılabilecek en büyük risk, az önce bahsedilen retina ayrılması ve ona bağlı kalıcı görme kaybıdır. Fakat bunun yanı sıra işin bir de ameliyat boyutu vardır. Basit bir lazer veya kriyopeksi müdahalesiyle kolayca onarılabilecek bir yırtık, geciktiğinde vitrektomi gibi daha kapsamlı cerrahi girişimlerin gerektiği bir tabloya dönüşebilir. Bu da hem hasta için daha stresli bir süreç hem de daha uzun bir iyileşme dönemi demektir.
Gecikme aynı zamanda gözde iltihaplanma, kanama gibi yan etkilerin de riskini artırabilir. Özellikle şeker hastalığı gibi altta yatan damarsal problemlerin olduğu durumlarda, tedaviyi geciktirmek göz içindeki damarların daha fazla bozulmasına, vitrede yoğun kanamalara veya yeni anormal damar oluşumlarına yol açabilir. Gecikmiş tedavi, sanki küçük bir delikten sızan suyun bütün yapıyı tehdit edecek seviyeye ulaşması gibidir.
Bunun yanında, geciktikçe hastanın günlük hayatı da olumsuz etkilenir. Ani ve kontrolsüz görme kaybı iş hayatını, araç kullanma becerisini, okuma-yazma faaliyetlerini veya sosyal yaşamı büyük ölçüde kısıtlar. Özellikle tek gözde zaten düşük görme varsa, diğer gözde retina yırtığı oluşması ve bunun fark edilmemesi daha da riskli hale gelir; çünkü var olan tek işlevsel gözün kaybı, hayat kalitesini dramatik biçimde düşürebilir. Kısacası retina yırtığı şüphesi oluştuğunda “zaman kaybetmek,” görme sağlığı açısından en büyük lükslerden biridir ve genellikle pahalıya mal olur.
Yaşlanma, Retina Yırtılması Riskini Artırabilir Mi?
Yaşımız ilerledikçe saçımızın beyazlaması, cildimizin kırışması ne kadar doğal ise, gözün içindeki yapıların da bazı değişimler yaşaması o kadar doğaldır. Vitreus sıvısının büzülmesi, yapısının koyulaşması veya sıvılaşması en sık yaşla bağlantılı değişikliklerden biridir. Bu süreçte vitreus, retinadan kendini yavaş yavaş çekmeye çalışır. Çoğu kişide bu ayrılma gözünde ciddi bir soruna yol açmazken, bazı kişilerde retinaya çok sıkı tutunan bölgeler sert bir çekme yaratarak yırtığa sebep olabilir.
Ayrıca ilerleyen yaşla birlikte retina hücrelerinde ve ince damarlarında incelmeler, zayıflamalar meydana gelir. Tıpkı yaşlı bir duvarın derzlerinin eskiyip çatlaklara daha yatkın hale gelmesi gibi, yaşlı bir retina da yırtıklar için daha uygun bir zemin oluşturabilir. Bunun üstüne, yaşlılıkta daha sık görülen katarakt ameliyatı gibi göz içi cerrahileri de retinayı dolaylı olarak etkileyebilir; kimi zaman vitreus dengesini değiştirip retinayı çekmeye müsait hale getirir.
Örneğin 50 yaş üstü bireylerde, posterior vitreus dekolmanı oldukça yaygın görülür. Bu süreç çoğu zaman doğal ve sorunsuzdur. Ancak riskli durumlar söz konusu olduğunda, vitreus-retina bağlantısı zayıflarken mikro yırtıklar oluşabilir. Bu yüzden yaş ilerledikçe göz muayenelerini aksatmamak çok önemlidir. Erken tanı sayesinde, yaşın beraberinde getirdiği fizyolojik değişikliklerden ötürü ortaya çıkabilecek bu gibi problemler hızlıca çözülebilir.
Retina Yırtılması Tedavisinden Sonra Yardımcı Olabilecek Yaşam Tarzı Değişiklikleri Var mı?
Retina yırtığı tedavisinden başarıyla çıktıktan sonra, göz sağlığını korumaya yönelik bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapmak uzun vadede faydalı olabilir. Öncelikle dengeli ve sağlıklı beslenmek, göz dahil tüm vücudu destekler. Özellikle balık, ceviz, keten tohumu gibi omega-3 yağ asitlerinden zengin besinler, ıspanak, brokoli gibi lutein açısından zengin yeşil yapraklı sebzeler, havuç, biber, domates gibi beta-karoten kaynakları, göz hücrelerinin onarımına yardımcı olabilir.
Bununla birlikte düzenli egzersiz de göz sağlığı için önemlidir. Hafif tempolu yürüyüş, yüzme veya bisiklet gibi kan dolaşımını iyileştiren egzersizler, retina hücrelerine ulaşan oksijen ve besin akışını artırabilir. Ancak ağır kaldırma veya başı aniden öne eğerek yapılan yoğun egzersizlerden, özellikle tedavinin ilk haftalarında kaçınmak gerekir. Ani basınç değişiklikleri göz içi basıncını artırabilir ve taze iyileşen retinaya zarar verebilir.
Sigara kullanımı, göz damarlarında daralmaya ve retina hücrelerinde oksijenlenme kaybına yol açar. Bu nedenle sigarayı bırakmak ya da pasif içiciliğe maruz kalmamak, göz sağlığı açısından büyük fark yaratabilir. Stres yönetimi de önemlidir; kronik stres göz tansiyonunda dalgalanmalara neden olabilir ve bu da iyileşme sürecini olumsuz etkileyebilir. Son olarak göz hijyenine dikkat etmek (tozlu ve kimyasallı ortamlarda göz koruyucu ekipman takmak), düzenli aralıklarla göz doktoru kontrolüne gitmek, her türlü olağandışı belirtide vakit kaybetmeden hekime başvurmak uzun soluklu başarı için kritik basamaklardır.
Başarılı Bir Tedaviden Sonra Retina Yırtılması Tekrarlayabilir Mi?
Ne yazık ki bu mümkün. Retina yırtığı tedavisi sonrası aynı bölgede ya da farklı bir noktada yeni bir yırtık veya eski yırtığın tekrar açılması nadir de olsa görülebilir. Bunun çeşitli nedenleri vardır. Örneğin yüksek miyopisi olan bireylerde göz küresi daha uzundur ve retina duvarı aşırı gerilmiş durumdadır. Böyle bir yapıda, tedavi edilen bir yırtık dışında, farklı bir alanda da yırtık belirme olasılığı mevcuttur.
Ayrıca yaşlı bireylerde vitreus sıvısının geçirdiği değişiklikler uzun süre devam edebilir. Eğer vitreus, retinaya farklı bir noktadan tutunup çekmeye başlarsa yeni bir yırtık ortaya çıkabilir. Bazı hastalarda, lazer veya kriyopeksi ile kapatılan yırtık etrafındaki skar dokusu zamanla gevşeyebilir ya da tekrar stres altında kalabilir. Bu tamir edilmiş bir kumaştaki dikişlerin sert çekildiğinde tekrar açılması gibi bir duruma benzetilebilir.
Bu nedenle tedavi sonrasında periyodik kontroller çok önemlidir. Hekimler, muayene sırasında gözün genel yapısını, vitreusun retinaya yaptığı çekintileri ve yeni kırılgan noktaların oluşup oluşmadığını takip eder. Eğer erken bir uyarı işareti fark edilirse, küçük bir dokunuşla (ek lazer veya kriyopeksi seansı gibi) tekrarlayan yırtıklar büyümeden önlenebilir. Hastaya da ışık çakmaları, ani floaters artışı veya görme alanında kararma gibi belirtiler yaşarsa derhal doktora başvurması önerilir.
Erken Teşhis, Retina Yırtılması Tedavisindeki Başarıda Ne Rol Oynar?
Erken teşhis, retina yırtığı tedavisinde tam anlamıyla “oyun değiştirici” bir faktördür. Çünkü retina yırtıkları, dekolmana (ayrılmaya) dönüşmeden yakalandığında, çoğunlukla basit ve hızlı yöntemlerle onarılabilirler. Lazer fotokoagülasyon veya kriyopeksi çoğu zaman 15-20 dakikada tamamlanabilen, hastanede yatış gerektirmeyen müdahalelerdir. Neticede hasta, gündelik yaşamına kısa sürede dönebilir ve görme kaybı riski minimuma iner.
Erken teşhis sayesinde, yırtık ciddi boyutlara varmadan durdurulur ve makula bölgesine uzanması engellenir. Makula bölgesi, merkezi görme ve detay ayrımını sağlayan en kritik retina kısmıdır. Burası hasar alırsa, kitap okuma, yüz tanıma veya ince işleri yapma gibi temel işlevler çok etkilenir. Erken tanı, bu stratejik noktanın korunmasına fırsat verir.
Ayrıca erken dönemde müdahale, hastayı büyük ve karmaşık operasyonlardan kurtarabilir. Dekolmana dönüşen bir yırtık için vitrektomi, skleral çökertme (scleral buckle) veya gaz-silikon enjeksiyonu gibi daha “ağır” cerrahi yöntemler gerekebilir. Bu yöntemler iyileşme süresinin uzaması ve her cerrahinin getirdiği ek risklerle birlikte gelir. Oysa erken teşhisle lazer veya dondurma işlemi çoğunlukla yeterli olur. Bu nedenle göz hekiminin düzenli muayenelerine gitmek ve görmede en ufak bir değişikliği ciddiye almak, en yüksek başarı oranının anahtarıdır. Göz, ikinci bir şansın her zaman kolay bulunmadığı bir organdır; bu yüzden hızlı teşhis ve hızlı tedavi hayati rol oynar.
Düzenli Göz Muayeneleri Retina Yırtılmasını Önlemeye veya Erken Tespit Etmeye Yardımcı Olabilir Mi?
Evet, düzenli göz muayeneleri retina yırtıklarının önüne geçme veya en azından erken tespit etme konusunda büyük rol oynar. Göz uzmanları, kapsamlı bir muayene esnasında retinanın periferik bölgelerine kadar göz dibini inceler ve ince çatlak veya yırtıklar olup olmadığını tespit edebilir. Özellikle risk grubunda olan yani yüksek miyop, ailede retina sorunları öyküsü bulunan, şeker hastası veya daha önce göz travması geçirmiş kişilerde bu muayenelerin önemi kat kat fazladır.
Rutin muayene sırasında, bazen kişinin henüz hiç farkında olmadığı ufak yırtıklar saptanabilir. Böyle bir yırtık gözlenirse, daha büyümeden veya sıvı sızıntısına fırsat vermeden lazer veya kriyopeksi uygulanarak tedavi edilebilir. Tıpkı çatlak büyümeden duvarı tamir etmek gibidir; küçükken kontrol altına alınan problemler, ileride koca bir tadilat gerektirecek duruma dönüşmez.
Düzenli kontroller aynı zamanda göz tansiyonunu, makula sağlığını, göz merceğinin durumunu ve gözdeki damar yapısını değerlendirmeye de imkân tanır. Bu sayede başka göz hastalıkları da erkenden yakalanıp tedavi edilebilir veya ilerlemesi yavaşlatılabilir. Özellikle yaş ilerlediğinde, her yıl veya iki yılda bir yapılacak rutin göz muayenesi, olası retina problemlerinin büyümesini önlemenin en etkili yoludur. Böylelikle retina yırtılması henüz “kıvılcım” aşamasındayken fark edilir ve muhtemel büyük bir “yangın” başlamadan söndürülür.
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1992 yılında mezun oldu. Aynı yıl Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı’nda asistanlık eğitimine başladı. 1997 yılında uzman olduktan sonra aynı yıl uzman doktor olarak aynı klinikte Retina Hastalıkları ve Vitreoretinal Cerrahi alanında uzmanlaşmak üzere görevine devam etti. Bu konudaki eğitimini, çeşitli dönemlerde Antwerp-Belçika (Dr.Zivanovic Kliniği), Frankfurt-Almanya (Dr.Eckardt Kliniği), Duisburg-Almanya’da gerçekleştirdi. 2004 yılında doçentlik, 2010 yılında profesörlük ünvanını alan Dr.Erakgün, 2013 yılında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı’ndaki görevinden ayrılmıştır. Şu anda Kaşkaloğlu göz hastanesinde çalışmalarına devam etmektedir.